आरक्षण सिटमा महिलालाई नराख्ने सवारी कारबाहीमा

काठमाडौ, जेष्ठ २४ - सार्वजनिक सवारी साधनमा आरक्षण सिटमा महिलालाई
नराख्ने सवारी साधनमाथि प्रहरीले कारबाही सुरु गरेको छ । महिला
अधिकारकर्मी र ट्राफिक प्रहरी मिलेर पछिल्लो साता गरेको संयुक्त
चेकजाँचमा आरक्षित सिटको कार्यान्वयन नगरेका सार्वजनिक साधनलाई कारबाही
गरेको हो ।
जेठ १६ देखि एक सातासम्म राजधानीभित्र चल्ने १ सय७७ वटा सार्वजनिक
सवारीमाथि कारबाही गरेको हो । महाशाखाले 'लापरबाहीपूर्वक सवारी चलाएको'
भन्दै ती सवारी साधनसँग २ सय रुपैयाँ जरिवाना गरेको छ । यातायात व्यवस्था
ऐनको दफा १ सय ६० को उपदफा ३ मा व्यवस्था भएअनुसार यो कारबाही गरेको हो ।
लापरबाहीपूर्वक सवारी चलाएमा २ सय रुपैयाँदेखि १ हजार रुपैयाँसम्म
जरिवाना गर्नसक्ने व्यवस्थाछ ।
महिला, शारीरिक अपांगता र वृद्धवृद्धाका लागि तोकिएको आरक्षण सिट
राख्नुपर्ने प्रावधान भए पनि नाम मात्रको सिट रहँदै आएका
थिए । सिटको माथि सवारी साधनमा महिला सिट भनेर लेखिए पनि पुरुष बसेको
पाइन्थ्यो ।' सुरुमा कतिपयभाडाका सवारी साधनले आरक्षण सिटसमेत
नछुट्याएकोउनको भनाइ छ । 'यातायात व्यवसायीसँग हुने बैठकमा पटक/पटक कुरा
उठेपछि उनीहरूले सिट त तोके तर कार्यान्वयन भएन,' उनले भने ।
३ महिनाअघि ट्राफिक प्रहरी आपै+mले सार्वजनिक सवारी साधनमा चढेर महिला,
वृद्ध र अशक्तको सिटमा बसेका पुरुषहरूलाई उठाउँदै महिलालाई राख्ने गरेको
थियो । 'हामी चढेका बेला मात्र त्यो कार्यान्वयन भयो, त्यसमा गाडीका चालक
र सहचालकले यात्रुलाई सिकाएनन्,' ट्राफिक महाशाखाका डीएसपी तथा प्रवक्ता
पवन गिरीले भने, 'सुरुवाती दिन भएर सवारी साधन चढ्ने महिलाहरूले पनि आवाज
उठाएनन् ।
त्यसैको चेतना जगाउन महिला अधिकारकर्मीलाई पनि गाडीमा राखेर चेतना
अभियान थालिएको र त्यसमा सुधार आएको उनले बताए । महाशाखाले डीएसपी कृष्ण
सिवाकोटीको नेतृत्वमा महिला अधिकारकर्मी सम्मिलित ११ वटा समूह बनाएको
थियो । राष्ट्रिय महिला आयोगसहित एक दर्जन संघसंस्था यो अभियानमा सहभागी
थिए ।
ट्राफिक र महिला अधिकारकर्मी चढेर आरक्षित सिटमा बसेका व्यक्तिलाई उठाएर
महिला र अशक्तलाई राखेका थिए । त्यसले सार्वजनिक सवारी साधन चढ्नेहरूको
चेतनाको स्तर बढाएको बताए । 'एकहप्ते अभियानपछि गाडीमा चढ्दा महिलाहरूले
आरक्षित सिटमा बसेका पुरुषलाई उठाएको पाइयो, वृद्धवृद्धा, सानो नानी लिएर
उभिएकालाई सिटमा राखिएको पाइयो,' गिरीले भने, 'ट्राफिक प्रहरीले सधंै त
गर्न सक्तैनन्, सवारी चढ्ने व्यक्ति आपै+m पनि सचेत हुन जरुरी छ ।'
गाडीमा सिट भरिएका बेला कोचाकोच गरेर यात्रु राख्दा त्यसको फाइदा उठाउँदै
खराब मनोवृत्ति भएका व्यक्तिले महिलालाई जिस्क्याउने र संवेदनशील अंगमा
छुने जस्ता गतिविधि गर्ने गरेको गुनासो आउने गरेको छ । आरक्षण सिटको
कार्यान्वयन हँुदा त्यस्ता गतिविधिमा कमी आउने प्रहरीको भनाइ छ । त्यसरी
सार्वजनिक सवारीमा दुव्र्यवहार गर्नेका विपक्षमा आवाज महिलाले नै
उठाउनुपर्ने प्रहरी अधिकारीहरू बताउँछन् । 'एक दिन एक महिलाले त्यस्तो
हर्कत गर्नेसँग प्रतिवाद गरे त्यो सवारीमा चढ्नेले फेरि गल्ती
दोहोर्‍याउँदैन,' महानगरीय प्रहरी आयुक्त कार्यालयका एक अधिकृत भन्छन्,
'त्यही लहरले खराब प्रवृत्तिका व्यक्तिको मनोबल घट्छ ।'